نفت و بختیاری ها - چاپ دوم

نفت و بختیاری ها

نویسنده: علیرضا ابطحی 

چاپ دوم: 1393 

صفحات: 286

قیمت: 13000 تومان

دولت ايران زماني مبادرت به واگذاري امتياز نفت دارسي کرد که نه تنها از اهميت استراتژيک آن در صحنه سياست و اقتصاد و صنعت رو به رشد در جوامع مختلف آگاهي بسنده نداشت، بلکه هيچ‏گونه نيازي به اکتشاف و توليد نفت و استفاده از آن احساس نمي‏کرد. در حالي که اين ارتباط مبتني بر نياز جامعه صنعتي انگليس و با آگاهي آن جامعه از نياز خود و نحوه رفع آن به شکل يکسويه و منفعت‏طلبانه برقرار شد. انگليسي‏ها که از اوايل روي کار آمدن سلسله قاجار، آشنايي محدودي با بختياري‏ها پيدا کرده بودند، با گذشت زمان و در راستاي دستيابي به منافع تجاري و توسعه نفوذ خود پس از افتتاح رود کارون بر روي تجارت بين‏المللي نگاه دقيق‏تري به سرزمين بختياري و مناطق جنوبي و مرکزي ايران پيدا کردند. پس از آن، با ارتباط نزديک (عقد قرارداد احداث جاده کاروان‏رو بختياري معروف به لينچ) علائق و اطلاعات آنها از بختياري‏ها و مقتضيات زندگي ايلياتي آنها رو به فزوني نهاد. ا توجه به ساختار ايلياتي ايل بختياري و جامعه ايراني آن زمان، چيزي به نام منافع ملي دور از انتظار به نظر مي‏رسد. بنابراين، اگر بحث بر سر آسيب رساندن به منافع ملي، با ايجاد روابط بين بختياري‏ها و طرف انگليسي باشد، مي‏بايست گفت که براي بختياري‏ها نه منافع ملي مطرح بود و نه مي‏توانست مطرح باشد؛ زيرا آنها در مرحله گذار از تشکيل يک اتحاديه متشکل از طوايف به سوي شراکت در قدرت بودند. از آن پس، طرف انگليسي و دولت بريتانيا ديدگاه جديدي نسبت به مناطق بختياري و خوانين آن پيدا کرد. اين ديدگاه به ويژه ديدگاه تجاري و اقتصادي بود. اگر به سير روابط دو طرف در فصل دوم، از سال 1905م تا پايان جنگ جهاني اول نگاهي بيندازيم، متوجه خواهيم شد که انگليسي‏ها به دليل نداشتن نيروي نظامي قوي و مؤثر مي‏خواستند با کنار آمدن با ايلات و پيش بردن اهداف و خواسته‏هاي خود با چانه‏زني و داد و ستد امتيازات مختلف مالي، اقتصادي و حتي سياسي همچون تلاش و حمايت براي به دست آوردن حکومت شهرهاي مختلف، اهداف خود را پيش ببرند. به هر روي، وضعيت سياسي و اقتصادي ايران در طول سال‏هاي 1914-1909م/ 1337-1333ق زمينه را براي نزديکي و ارتباط هرچه بيشتر بختياري‏ها و شرکت نفت ايران و انگليس و دولت انگلستان فراهم کرد. کتاب پیش رو حاوی 286 صفحه و سه فصل می باشد که به بررسی روابط ایل بختیاری و انگلیسی ها و فراز و فرود آن می پردازد.