هولوکاست ویکتوریایی
نویسنده: محمدقلی مجد
ترجمه: محمد کریمی
قطع: وزیری
شمارگان: 1000 نسخه
چاپ دوم؛ 1403
صفحات: 243
این کتاب، که به یکی از رویدادهای بسیار بزرگ اما اغلب نادیده‌گرفته‌شده تاریخ ایران را بررسی می‌کند، برای نخستین بار در سال 1398 منتشر شد و ازآنجاکه روای یکی از سه قحطی بزرگی بود که گریبان ملت ما را گرفت و با استفاده از منابع دست اول گوناگون یک تاریخ مفصل از این فاجعه فراموش‌شده به‌دست می‌داد، با استقبال علاقه‌مندان مواجه شد؛ بنابراین به همت انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر ایران، این کتاب در سال 1403 برای بار دوم در قطع وزیری در 1000 نسخه و 243 صفحه به چاپ رسید تا مخاطبان بیشتری بتوانند با این حادثه دردناک تاریخ ایران آشنا شوند.
گفتنی است محمدقلی مجد سه کتاب درباره سه قحطی پیاپی در ایران در قرن‌های نوزدهم و بیستم میلادی، یعنی قحطی 1869-1872 با عنوان «هولوکاست ویکتوریایی»، قحطی 1917-1919 با عنوان «قحطی بزرگ و نسل‌کشی در ایران (۱۲۹۸–۱۲۹۶ش/ ۱۹۱۹–۱۹۱۷م)» و قحطی جنگ جهانی دوم با عنوان «پل پیروزی؛ سرزمین قحطی (ایران در جنگ جهانی دوم)» نوشته است.
در کتاب «هولوکاست ویکتوریایی»، نویسنده فصول کتاب را بنا بر مناطق جغرافیایی تنظیم کرده و در هر فصل، گستره قحطی و دلایل آن را در جامعه ایران در چند سالی که این فاجعه به درازا کشید از جنوب ایران تا مرزهای آذربایجان در شمال شرح داده است.
فهرست مطالب
سخن مترجم
فصل یکم: مقدمه
عوامل اقلیمی
محصولات نقدی و تجارت خارجی
سوداگری و احتکار
فصل دوم: گزارش‌های قحطی و انکار دولت ایران
انکار دولت ایران
فصل سوم: قحطی در جنوب ایران
آغاز قحطی
وخامت قحطی
قحطی در بوشهر، کازرون و بندرعباس
مشاهدات بریتلبنک
فارس ده سال بعد
فصل چهارم: قحطی در مرکز ایران (اصفهان، یزد و قم)
گزارش‌های مطبوعات از قحطی در اصفهان
قحطی در یزد
قحطی در قم
تلفات در قم
فصل پنجم: قحطی در خراسان و شمال شرق ایران
قحطی در مشهد
قحطی در دیگر شهرهای خراسان و شمال شرق ایران
قحطی در روستاهای خراسان و شمال شرق ایران
فصل ششم: قحطی در تهران
گزارش شاهدان عینی در ماه‌های ژوئن و ژوئیه 1872
دیگر مشاهدات از قحطی در تهران
تلفات در تهران
فصل هفتم: قحطی در همدان و کرمانشاه
گزارش‌های میسیونرهای آمریکایی
سفر بلو از ایران به عراق
فصل هشتم: قحطی در زنجان و قزوین
قحطی در قزوین
فصل نهم: قحطی در آذربایجان
وبا در تبریز و طاعون در کردستان
گزارش‌های میسیونرهای آمریکایی
فصل دهم: کمیته امداد قحطی ایران
فصل یازدهم: تلفات ناشی از قحطی و بیماری
شمار قربانیان
کتاب‌شناسی
اسناد و تصاویر
نام‌های اشخاص
نوشتن نظر جدید
