لواءالحمد

لواءالحمد

نویسنده: آیت‌الله حسن ممدوحی کرمانشاهی

این کتاب شامل یک مقدمه و هفت بخش است. در بخش مقدمه کتاب آمده است: ابزار تفسیر قرآن کریم و گرایش‌های تفسیری شامل تفسیر روایی، کلامی، ادبی و عرفانی می‌شود و گرایش و شیوه تفسیری این نوشتار، که محدود به تفسیر سوره حمد است، ترکیبی از گرایش‌های تفسیر روایی، قرآن به قرآن و عرفانی است و در بیانات عرفانی، از هر گونه تأویل بی‌دلیل آیات پرهیز شده است؛ ازاین‌رو از بیان بسیاری از مطالب تفسیری متداول، صرف نظر شده است. امید است خوانندگان، به‌ویژه محققان علوم و معارف قرآنی، خود به منابع تفسیری مراجعه کنند.
 در بخش مقدمه همچنین درباره اهمیت سوره حمد و پیشینه این سوره بحث شده است.
در بخش نخست کتاب، نویسنده سخن خود را با تفسیر «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز کرده است. در این قسمت، معنای «بسم الله» از دیدگاه علامه طباطبائی و امام خمینی و سپس الرحمان و الرحیم بررسی شده است.
در بخش دوم کتاب، آیه دوم (الحمدالله رب العالمین)، مراتب حمد و مراتب حمد در روایات، تربت مقام حمد، مرتبه معرفت حامد، مرتبه اعلای حمد، اختصاص حمد به خداوند، برهان بر اختصاص حمد به خداوند، و لواء حمد روایت نخست، تحلیل روایت نخست، روایت دوم و معنای محمود در قرآن کریم، معنای رب و معنای عالمین بحث و بررسی شده است.
آیه سوم سوره مبارکه حمد (الرحمان و الرحیم) در بخش سوم کتاب تفسیر شده است. در این بخش به موضوعاتی از قبیل گسترده رحمانیت خداوند و رحمانیت خداوند و دنیای کافران و ملحدان، محدوده رحمانیت خداوند و کلامی از علامه طباطبائی اشاره شده است.
تفسیر آیه چهارم (مالک یوم الدین) در بخش چهارم کتاب آمده است. در این بخش ریشه کلمه مالک، اقسام مالکیت و رابطه اشراقی خداوند با خلق و... بحث و بررسی شده است.
آیه پنجم (ایّاک نعبد و ایّاک نستعین) در فصل پنجم کتاب بررسی شده است. در این فصل راز تقدم کلمه «اِیّاکَ» بر کلمه «نَعبُدُ»، مراتب بندگی در بندگی، آداب بندگی، انحصار یاری از خداوند و... بیان شده است.
فصل ششم کتاب به تفسیر آیه ششم (اهدنا الصِّراط المستقیم) اختصاص یافته است. در این فصل از موضوعاتی چون مراتب هدایت به صراط مستقیم و ابتدایی و پاداشی، ازدیاد هدایت اهل هدایت، مجری عدالت، هدایت الهامی، ویژگی هدایت الهی، عوامل هدایت‌گریزی و راه‌های بهره‌مندی از هدایت پاداشی سخن به میان آمده است.
فصل هفتم و پایانی کتاب به آیه هفتم (صراط الذین أَنعمت علیهم غیر المغضوب علیهم ولا الضالین) تعلق دارد. در این فصل، به مصادیق و ویژگی‌های اهل صراط مستقیم و وجه درخواست رسول خدا هدایت به صراط مستقیم، رسول خدا رهبر صراط مستقیم، غضب‌شدگان و گمراهان، مصادیق غضب‌شدگان و گمراهان اشاره شده است.