واقعیت و پندار در تاریخنگاری ایران معاصر ( نقد و نظری بر کتاب "ما چگونه ماشدیم")
نویسنده: سید مصطفی تقوی مقدم
چاپ اول: 1391
صفحات: 187
این اثر مشتمل بر دو بخش است ، بخش اول با عنوان " واقعیت ایران معاصر، آزمون
کارآمدی گفتمانها" ، گزارش کوتاه "جریان شناسانه" ای از تحولات
ایران معاصر است که در آن به شکل گیری ایران نوین ، ارکان هویتی آن ، خاستگاه
جریانهای فکری- سیاسی و چرایی و چگونگی کارآمدی آنها در 150 سال اخیر پرداخته است
.
اما بخش دوم در واقع به منزله ی یک مطالعه ی مصداقی برای بخش اول کتاب است و اهتمام دارد با ارائه
تصویری واقع گرایانه و مستند از واقعیت های تاریخی ایران معاصر ، اعتبار مطالب
ارائه شده در کتاب " ما چگونه ماشدیم" ، اثر آقای دکتر صادق زیبا کلام(
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران) را محک
بزند. ، این کتاب ( ما چگونه ..) در سال 1373 منتشر شده و تا امروز بطور مکرر
تجدید چاپ شده و از آنجا که بنظر می رسد اکثر خوانندگان کتاب جوانان
باشند و باز از آنجا که نویسنده محترم تا به امروز مروج دید گاههای پر
ایراد مطرح شده در کتاب می باشد ، نقد آن
از جانب مولف اثر پیش رو ضروری به نظر رسیده است.
مدعای کتاب " ما
چگونه ماشدیم" این است که عموم جامعه معاصر ایران ، تحت تاثیر آموزه های
مارکسیسم ، دچار توهم توطئه شده اند ، و از این رو علل عقب ماندگی و بی تحرکی خود
را به عوامل بیرونی چون استعمار و قوای خارجی نسبت میدهند ، در حالی که همه ی
اینها ریشه ی درونی دارد و ریشه های آن را از هزاره ی قبل از قاجار باید دنبال کرد
و استعمار نقشی در این عقب ماندگی ها نداشته است.
در این اثر ، مولف از سه منظر " روش شناختی" ، "نگرش تاریخی"
، و " نسبت دستاوردهای کتاب با نیازهای امروز ایران" به نقد کتاب
ما چگونه ما شدیم پرداخته است ، در واقع مولف با استناد به روایت های متواتر
و متعدد تاریخی ، علاوه بر نشان دادن ضعف
های تاریخی در این کتاب ، به استنتاج های
نادرست منطقی و دیگر مطالب قابل مناقشه در
کتاب نیز با نگاهی انتقادی اشاره خواهد
کرد و در مجموع سعی دارد با ارائه مستندات و مستدلات قابل اعتنا
و معتبر ، تصویر یک جانبه ی ارائه شده
توسط آقای زیبا کلام را مخدوش نماید تا بدین وسیله مخاطبان و خوانندگان اثر
نقد شده را در نتیجه گیری منطقی تر و
تحلیل واقع بینانه تر راهنمایی نماید.
نوشتن نظر جدید
