اندیشه دینی و جنبش ضد رژی در ایران
نویسنده: حسین آبادیان
چاپ اول: 1376
قیمت: 480 تومان
صفحات:206
فصول 5 تا 11 کتاب :
اثر حاضر که مربوط به "بررسی ارتباط
اندیشه های دینی با جنبش تنباکو
است" ، تلاش دارد که پاسخی قانع کننده به این سوالات ارائه کند :
براستی فلسفه ی وقوع آن جنبش های عظیم ( جنبش تنباکو و سپس مشروطیت اول) در ایرانی
که - لا اقل در چند سده ی اخیر آن- خبری
از رواج اندیشه های سیاسی جدید نبود ، چه
بود؟ آیا مردم طالب رهایی از حکومت قاجار
و تاسیس نظامی دمکراتیک بودند ؟ چه کسانی
رهبری جنبش تنباکو را به عهده داشتند و
دلایل آنها برای مخالفت با امتیازنامه ی تنباکو چه بود؟ کدامین عناصر مردم را به هم متصل می کرد و چه زمینه ی فکری و
مذهبی ای باعث می شد که مردم در تهران ، شیراز، اصفهان ، تبریز و سایر نقاط
کشور با یکدیگر همدلی نشان دهند ؟
آیا مردم فقط طالب آزادی بودند و تنباکو بهانه ای بود یا آنکه در پس آن
جنبش ، مبانی اعتقادی دیگری نهفته بود؟
پاسخ به این سوالات که عنوان کتاب نیز بدان اشاره دارد فصول 5 تا 11 کتاب را در
برمیگیرد.
فصول 1 تا 4 :
قبل از پاسخ به سوالاتی که در بالا ذکر آن رفت، ضرورت دریافت مولفه هایی که به فهم
بهتر این حوادث کمک می کنند ، اجتناب ناپذیر است ، به همین دلیل 4 فصل نخستین
کتاب به تبیین ریشه ها و بستر تاریخی برخی
از مولفه های یاد شده می پردازد.
در این فصول علاوه بر پرداختن به پدیده روشن فکری در عصر قاجار( عصر ناصری) ، به
مواضع علمای ایران و مبانی نظری اندیشه
شیعه در برابر استبداد، استعمار و دو دغدغه ی عمده ی دلسوزان این ملک یعنی حفظ
اعتقادات مردم و حفظ تمامیت ارضی ایران
اشاراتی خواهد شد و بدین طریق ،
ذهن مخاطب گرامی را برای وارد شدن به مبحث
اصلی و پاسخ گوئی به سوالات مذکور
آماده می سازد.
کوتاه درباره ی رساله پیش رو( روش/ منابع)
:
تحقیق حاضر دو بعد را مورد توجه قرار داده است : نخست نقل حوادث به روایت اسناد
معتبر تاریخی و دوم تحلیل و تبیین وقایع تاریخی مربوط به جنبش تنباکو ، تفاسیر و
داوریهای انجام گرفته در راستای نقد دیدگاهای موجود در خصوص جنبش تنباکو است
( شرح سه دیدگاه عمده و متضاد درباره ی
این جنبش و نقد مجزای هریک ازآنها در کتاب
موجود می باشد) .
در زمینه ی منابع باید ذکر مولف به خاطرات
اشخاص تاثیر گذار ، حاضر وناظر در جنبش تنباکو ، نظیر شیخ حسن کربلایی و عباس
میرزا ملک آرا ( برادر شاه) دسترسی داشته و از اسناد فراوان تاریخی در این زمینه
سود برده است و در نهایت نیز داوری خویش در باب ریشه های جنبش تنباکو و فلسفه ی حاکم بر آن را در بخش " نتیجه
" تبیین کرده است
نوشتن نظر جدید