حکایت پیر و جوان (داستانی نیمه بلند از ناصرالدین شاه قاجار)
نویسنده: ناصرالدین شاه فاجار
به کوشش(مقدمه و تصحیح): کورش منصوری
چاپ اول: 1385
صفحات: 115
داستاني كه پيش روي ماست؛ جداي از داستان بودنش "سند" است، سندي تاريخي كه براي شناخت شخصيت و خلق و خوي ناصرالدين شاه به كار آيد. كتاب شامل دو قسمت است بخش اول، داستان حكايت پير و جوان به قلم ناصرالدين شاه و قسمت دوم كه اختصاص دارد به عكسهايي از اين شاه قاجار.
وجهه ی ادبی و هنری ناصرالدین شاه:
با این که ناصرالدین شاه در عرصه ی مملکتداری بسیار نالایق بود و ایرادات جدی و تاسف باری به وی وارد است ولی باید اذعان داشت وی احساسی لطیف و اندیشه هایی نازک داشت و اگر در حیطه ی هنر و ادب گام می زد، شهرتی بسزا تر از پادشاهی خود داشت ، او هم شعر می سرود (دیوان وی توسط ناشرین مختلف به چاپ رسیده) ، هم نقاشی میکرد ، هم به هنر و ادبیات بسیار عشق می ورزید و در نگارش داستان و خاطرات بشیوه ی داستان گونه دستی بر آتش داشت و هم آثاری به ترجمه از خود باقی گذاشته است . به هر روی میتوان وی را در طبقه ی هنرمندان و ادیبان متوسط الحال قرارداد.
حکایت پیر و جوان:
حکایت پیر و جوان، نامی است که نوسینده (ناصرالدین شاه) بر داستان کوتاهش گذارده و البته نامی منطبق بر محتوا نیست زیرا وی درباره ی کودک نیز سخن می راند و از طرفی چون چهار فصل را نیز گزارش می کند ، میتوان نام فرعی آن را " تمثیل فصول" گذارد . ناصرالدین شاه در پرداختن داستان چند چیز را همپای با هم به مخاطب یاد آور میشود: ((بیان چهار فصل))،((چهار دوره زندگی))، ((آگاهی از طبیعت و حیوانات)) ، ((شناخت از فرهنگ و آئین مردمان)) و سر انجام(( دانایی به تاریخ و آیین میهن خود)).
این اثر در 1289 ق نگاشته شده و تحت تاثیر فرنگ دوستی شاه ، ساختار داستان های فرنگی را دارد ، اما در شخصیت سازی چهره های اصلی و فرعی داستان ( چه از جهت ظاهر و چه از جهت باطن و خلق و خوی) با آئین و مرام ایرانی آراسته شده اند.
بهره گیری از سبک خراسانی در نثر ، تفخیم در کلام ، اندیشه های شاهانه و احساس مالکیت بر نفوس مردم ، علاقه بسیار به شکارو حواشی آن ، به فرنگ رفتن ، استفاده از واژه ی خاص "پدر سوخته" ! و ... بخشی از ویژگی های سبکی و محتوایی این داستان ادبی است که می تواند برای عالاقه مندان به تاریخ علاوه بر جالب بودن ،ارزش فراوانی هم داشته باشد.
نوشتن نظر جدید
