حکومت شیخ خزعل بن جابر و سرکوب شیخ نشین خوزستان
نویسنده: دکتر ویلیام تئودور سترانک / ترجمه: صفاء الدین تبرائیان
چاپ دوم: 1385
صفحات: 467
این کتاب پایان نامه دکترای مولف انگلیسی دکتر ویلیام تئودورسترانگ است و بر مبنای
اسناد آرشیوی دولت بریتانیا تنظیم شده است. وی با برسی عملکرد امپریالیسم بریتانیا
در جنوب غربی ایران ، به تبیین چگونگی تثبیت
و زوال حکومت مقتدر 28 ساله شیخ خزعل بن جابر( 1276-1304 خورشیدی) بر سراسر
منطقه خوزستان بزرگ ، کرانه های کارون و بخشی از خلیج فارس ، با بهره مندی از
حمایت های مداخله گرانه انگلیس میپردازد.
انگلیس تا کودتای رضاخان ، بطور نسبی و تحت قرارداد ها وضمانت هایی از شیخ خزعل در
برابر تهاجم روس و فشارهای دولت قاجار حمایت کرد،عمده ترین دلیل حمایت انگلیس از
وی اهمیت سوق الجیشی شبه قاره هند و منافع عظیم امپراتوری بریتانیا در این منطقه ،
و ترس از ورود روسیه به مناقشه استماری هند است، زیرا مناطق تحت حاکمیت شیخ خزعل
بعنوان راه مهم ارتباطی با شبه جزیره هند، نقش حیاتی ای در تقویت وتداوم منافع انگلیس داشته است. شیخ خزعل همچنین از حمایت
نسبی شیوخ و متنفذان منطقه جنوب به دلیل
ترسشان از کاهش اختیارات خود در برابر حکومت مرکزی بهره میگرفت.
با کودتای 1299رضاخان و تقویت ارتش او،
حکومت های محلی و شبه خود مختار مورد هجوم دولت مرکزی قرار میگیرند و همزمان در
سیاستهای خارجی بریتانیا نیز چرخشی پدیدار میشود، سرانجام انگلیس به این نتیجه
میرسد که در آن برهه ی تاریخی تثبیت حکومت قدرتمند رضاخانی در مرکز بهتر میتواند
مانع طمع ورزی روسیه به هند شود لذا انگلیسی ها با مخفی نگه داشتن این موضوع از خزعل
بطور غیر علنی تداوم حمایت از شیخ خزعل را مغایر با منافع جدید بریتانیا تفسیر
میکنند و این چرخش دیدگاه از طریق نامه
هایی به رضاخان نیز اطلاع داده میشود تا جایی که باعث شگفتی رضاخان نیز میشود.
شیخ خزعل در نگرانی وسردرگرمی شرایط جدید سرانجام با حیله نظامی یکی از افسران
ارتش رضاخانی دستگیر شده و تحت الحفظ به پایتخت منتقل میشود و تا پایان عمر در یک
منزل شخصی در تهران در حبس خانگی بسر میبرد.
نوشتن نظر جدید
سایر محصولات مرتبط با این محصول
