دولت پریبندال در دوره پهلوی دوم
نویسنده: سیده‌لیلا موسوی
ماهیت دولت در ایران دوره پهلوی دوم با نظریه‌های مختلفی تحلیل و بررسی شده است که هر یک از این نظریه‌ها با به‌کارگیری شاخص‌هایی مشخص در تلاش‌اند تحولات سیاسی ـ اجتماعی ایران دوره پهلوی دوم را تبیین کنند. در این نوشتار از منظر دولت پریبندال به دنبال تحلیل روابط قدرت و ثروت در دوره پهلوی دوم خواهیم بود. از این نظرگاه قانون‌گریزی، استفاده از مناصب دولتی برای منافع شخصی، نزدیکی به رأس هرم قدرت برای رسیدن به ثروت، حامی‌پروری، توزیع ثروت میان نخبگان سیاسی، و... از شاخص‌هایی‌اند که بر آنها تأکید می‌شود. واکاوی و ارزیابی حکومت پهلوی دوم به‌ویژه در دو دهه پایانی آن نشان می‌دهد که دیدگاه پریبندالیسم قدرت تبیین تحولات عصر پهلوی دوم را به‌ویژه از منظر شناخت سرشت فسادگونه حکومت در این دوره دارد.
بر اساس این دیدگاه، فساد سازمان‌یافته نخبگان سیاسی و استفاده شخصی از مناصب دولتی اجتناب‌ناپذیر است. این موضوع به‌روشنی در دوره پهلوی دوم با حضور گسترده خاندان پهلوی و نخبگان سیاسی در فعالیت‌های اقتصادی و فساد در سطح گسترده و رقابت برای غارت در کشور مشهود است. در چنین نظامی امکان رسیدن به توسعه اقتصادی ـ سیاسی و انضباط مالی ممکن نخواهد بود. به نظر می‌رسد رژیم پهلوی دوم با داشتن شاخص‌های دولت پریبندال و نمود عینی آن در اقتصاد سیاسی به فساد مالی گسترده و سازمان‌یافته دچار بود و فساد مالی در رأس هرم قدرت و حلقه نزدیکان حکومت پهلوی دوم به اشکال مختلف از مسیر سوءاستفاده از مناصب دولتی، اعطای دلبخواهانه امتیازات، قانون‌گریزی و... ریشه دوانیده بود. نوشتار حاضر با تأکید بر نظام پریبندالیسم، به تحلیل ماهیت حکومت پهلوی دوم می پردازد.
فهرست مطالب
مقدمه
فصل اول: مفهوم پریبندالیسم
فصل دوم: مؤلفه‌های پریبندالیسم در دوره پهلوی دوم
۱. پاتریمونیالیسم و نئوپاتریمونیالیسم (پدرشاهی)
٢. كلاینتالیسم (حامی‌پروری)
3. رانتيريسم (دولت تحصیلدار)
مفهوم فساد و جایگاه آن در نظام پریبندال
فصل سوم: شاخص‌های پریبندالیسم در دوره پهلوی دوم
۱. تلاش برای کسب و حفظ مناصب دولتی
۲. سوءاستفاده از موقعیت و مقام
3. تأمين منافع خویشاوندان و نزدیکان
۴. رقابت برای نزدیکی به قدرت
۵. اعطای امتیازات به صورت دلبخواهانه
۶. فساد مالی گسترده؛ رشوه، اختلاس و دلالی
7. عدم پاسخگویی در قبال فساد گسترده
8. ضعف قانون‌گرایی
فرجام سخن
منابع فارسی
منابع انگلیسی
اسناد و تصاویر
نمایه
نوشتن نظر جدید
محصولاتی که قبلا توسط مشتریان خریداری شده اند
